گفت و گو با تاجر تبریزی فرش ایران در مالزی

اگرچه سخن از فرش ایران و هنری که قدمتش به دوران هخامنشی می رسد حرف تازه ای نیست و گواه این ادعا که ایرانیان از قدیمی ترین بافندگان فرش در دنیا هستند شاید کشف فرش دست بافت  در دره پازیریک با نقوش هخامنشی باشد که بر این ادعا صحه تاریخی می گذارد.  شهرت و عظمت فرش دست بافت ایرانی به قدری است که فرش بهارستان متعلق به دوره ساسانی یکی از مهمترین آثار هنری و بخاطر شکوهش بازتاب گسترده ای در ادبیات داشته است. این فرش که در ایوان کسری قرار داشته و دارای ۱۴۰متر طول  و ۲۷متر پهنا بوده است و در بافت آن از ابریشم، طلا، نقره و جواهراتی چون زمرد و مروارید استفاده شده است، درکمال تاسف در حمله اعراب به ایران و انتقال آن به مدینه تکه تکه می شود. جالب است بدانیدکه سالنامه چینی “سوئی نو” از فرش پشمی ایران در دوره ساسانی به عنوان کالای وارداتی به چین نام می برد.

باتوجه به قدمت و اصالت نقوش ایرانی و این که جهان فرش دستی را در طرح های به نامی همچون  شاه عباسی ، اسلیمی، افشان ، ترکمن، شکارگاه، ماهی، مهرابی، هندسی و بته ای می شناسد و دیگرکشورهای بافنده فرش دستی نیز از طرح های ایرانی کپی می کنند. شهرت فرش ایرانی به حدی است که در تمام دنیا مخاطب دارد و همین امر سبب شده که بازرگانان بسیاری به تجارت فرش بپردازند و در خارج  ازکشور یکی از مشاغلی که ایرانیان به آن می پردازند تجارت فرش است. مجله توریست گفت و گویی دارد با یکی از تاجران پیش کسوت و موفق فرش ایران درکشور مالزی که آنچه در پی می آید حاصل  این گفت و گو  با آقای حاج عباس نیشابوری تاجر تبریزی فرش ایران در فروشگاه ایشان درکوالالامپور می باشد.

 

– جناب نیشابوری به عنوان اولین سوال از چگونگی علاقه مندیتان به تجارت فرش ایرانی برای خوانندگان توریست بگویید ؟

علاقه مندی من به فرش ایران به چندین نسل قبل ازمن درخانواده ام باز می گردد که علاوه  بر تجارت فرش به کار بافندگی آن نیز اشتغال داشته اند و بیشترعلاقه مندی به هنر بافندگی فرش، خانواده ما را مجذوب این هنرکرده است. من متولد سال ۱۳۱۲در شهر تبریز هستم. قبل از انقلاب با برادرانم در آلمان به کار تجارت فرش ایرانی مشغول بودم و زمانی تصمیم گرفتم به طور مستقل کار کنم و به همین خاطرکشور لیبی را به عنوان مکانی جهت معرفی صنایع دستی ایران انتخاب کردم و در سال ۱۳۴۳ به این کشور رفتم و در طی ۳-۲ سال توانستم علاوه بر فرش دست بافت، صنایع دستی دیگری مثل نقره جات اصفهان را نیز در این کشور طوری معرفی کنم که مورد استقبال مردم آن کشور قرار گیرد.

 

– چه زمانی به مالزی آمدید وچه ویژگی سبب شد این کشور را به عنوان یکی از بازارهای فرش ایران انتخاب کنید؟

من در سال ۵۶ یعنی همزمان با شروع  انقلاب اسلامی از لیبی به ایران بازگشتم و تا سال ۶۲ در ایران بودم ولی در آن سال مجددا به آلمان بازگشتم ولی چندان راغب به زندگی در آنجا نبودم لذا به سنگاپور آمدم و در آنجا نیز به کار واردات فرش ایرانی مشغول شدم ولی چون مالزی کشوری مسلمان است احساس کردم زندگی در یک کشور مسلمان برایم خوشایندتر است لذا پس از مدتی به مالزی آمدم و در اینجا مشغول به فعالیت در زمینه تجارت فرش شدم البته لازم به ذکر است من کلیه فروشگاه هایی را که درکشورهای مختلف راه اندازی کرده ام همچنان فعال هستنند. من در آمریکای جنوبی درکشور شیلی و پرو نیز فروشگاه فرش ایرانی دارم ولی پایگاه اصلی زندگی من در ایران است و بافندگان بسیاری تحت پوشش دارم که شخصا برایشان مواد لازم در بافت فرش را تهیه می کنم و به همراه نقشه برای بافت به آنها می دهم.

 

– هم اکنون چه کشورهای دیگری در زمینه فرش دست بافت فعالند و آیا شهرت فرش آنها نیز مانند فرش ایران است؟

هم اکنون کشورهایی مثل هند، پاکستان، نپال ، افغانستان بافنده فرش دستی هستنند ولی شهرت فرش ایران را ندارند منتها امتیاز این کشورها در این است که به علت پایین بودن دستمزد بافنده قیمت تمام شده فرش در این کشورها بسیار پایین است و فرش ایرانی به علت گران بودن مخاطب خاص پیدا می کند. مثلا هند بالاترین رتبه صادرات فرش را دارد ولی ایران با  تمام سابقه درخشانش در این هنر فعلا رتبه درخور توجه ای ندارد .

 

– به نظر شما سال های طلایی صادرات فرش ایران در خارج ازکشور چه زمانی بوده است و برای بهبود وضعیت بازار صادرات فرش دست بافت چه بایدکرد؟

سال های طلایی صادرات فرش ایران زمانی بودکه فقط کسانی که تجربه و آشنایی به این هنر را داشتند به تجارت آن می پرداختند و فرش هنوز تبدیل به کالایی برای انتقال ارز اشخاص به خارج ازکشور نشده بود تا آن قدر در بازارهای خارجی انباشته شود که هرکسی برای نقدکردن دارایی اش این هنر را به هر قیمتی بفروشد و در بازار صادرات آشفتگی قیمت ایجادکند و اعتبار و ارزش معنوی فرش ایران را بازیچه دست پولدارهایی کندکه به بهانه صادرات فرش پول هایشان را از کشورخارج کنند. در حال حاضر با توجه به رقابت تنگاتنگی که در بازار صادرات بین کشورها وجود دارد دولت باید صنایع دستی خصوصا فرش را حمایت کند و با سوبسید دادن به آن به بازار بافت فرش رونق دهد تا هم ایجاد اشتغال شود و هم صادرات رونق بگیرد. تجهیزکارگاه های فرش برای دولت بسیارکم هزینه تر از راه اندازی کارگاه های صنعتی است. بسیاری ازکشورها با صنایع دستی شان در جهان  شهرت  دارند  چرا  ما   ایران  را  با صادرات فرش های زیبا به مردم دنیا بهتر نشناسانیم .

 

– جناب آقای نیشابوری چطور یک خریدار فرش دست بافت می تواند تشخیص دهد یک فرش مرغوب است و مشخصاتی که فروشنده می دهد درست است؟

تشخیص مرغوبیت فرش دستی برای عموم آسان نیست بهتر است خریداران حتما فرش دستی را از افراد معتبر و با سابقه وکسانی که سال ها صاحب تجربه و تخصص در این زمینه هستنند خریداری کنند .

 

– چه عواملی سبب مرغوبیت فرش است و چرا برای مثال فرش تبریز، اصفهان، مشهد و یا کرمان مشهورتر از دیگر مناطق اند و آیا باید طرح های فرش  را به همان سبک و سیاق گذشته حفظ کرد یا بهتر است از طرح های مدرن هم در بافت فرش دستی استفاده  شود؟

دو عامل سبب مرغوبیت فرش است یکی ظرافت بافت و زیبایی طرح و دوم مواد مصرفی. برای مثال نخ پشمی که در بافت فرش به کار می رود بسته به اینکه این پشم تولید چه منطقه آب و هوایی باشد دارای کیفیت متفاوتی است لذا این عوامل سبب تفاوت در شهرت فرش می شود و اما در رابطه با قسمت دوم سوال شما بایدگفت گلیم و گبه که از گذشته های دور بافت آن در ایران مرسوم بوده است در واقع طرح هایی مدرن محسوب می شوند و مخاطبان خاص خودش را در بازارهای خارجی دارد.

 

– با توجه به گسترش صنعت فرش ماشینی و تنوع طرح و رنگ و قیمت نسبتا ارزانی که عرضه می شود آیا تاثیری بر تقاضای فرش دست بافت داشته است و رقیبی برای فرش دست بافت محسوب می شود؟

هرکالایی مخاطب خاص خود را دارد با توجه به افزایش جمعیت بایدکف پوش مکملی مثل فرش ماشینی وارد بازار می شد چون درگذشته هم همه مردم قدرت خرید فرش دستی مرغوب را نداشته اند.البته ناگفته نماندکه من درکلیه فروشگاههای فرشم فرش ماشینی ایرانی هم می فروشم چون هرمشتری سلیقه و توان مالی خاص خود را دارد پس سعی می کنیم محصولات فروشگاه ما همه سلایق را راضی کند.

 

– آیا فکرمی کنید صادرات فرش ماشینی ایران هم با مشکلاتی مشابه فرش دستی دست به گریبان است؟

متاسفانه به علت آنکه کار صادرات در ایران خیلی کارشناسانه نیست و تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش خیلی سلیقه بازار جهانی را نمی شناسند در صنعت فرش ماشینی هم از طرح و رنگ هایی استفاده می شود که چندان مورد استقبال بازارهای صادراتی نیست و تورم موجود در ایران هم سبب افزایش قیمت تمام شده است در نتیجه هرکجا که صحبت از صادرات کالای ایرانی است همه مشکلات وکاستی ها مشابه است.

 

– فرش ایران از چه زمانی به شکل امروزی رونق گرفت و به بازارهای خارجی راه یافت و به نظر شما تفاوت یک بافنده فرش که فقط بافت فرش را می داند و نقشه خوان است با یک قالی باف هنرمند چیست ؟

قدمت فرش ایران که به ۲۵۰۰سال پیش بر می گردد ولی از زمان صفویه یعنی حدود ۴۰۰ سال پیش بافت فرش بصورت یک حرفه درآمده است و به جهانیان شناخته شده و یک بافنده هنرمند، صاحب ذوق است و طرح آفرین و می تواند ایجاد تنوع در طرح و رنگ نماید و این بافندگان هستنند که فرش هایی نفیس و هنری  و ماندگار می بافند.

 

– آیا مالزی بازار مناسبی برای فرش ایران است و کدام یک از اقوام مالزیایی بیشتر طالب فرش ایران هستند؟

بازار فرش در مالزی بد نبوده است ولی با توجه به اینکه سنگاپور از نظر اقتصادی کشور قدرتمندتری است بازار فرش در آنجا بهتراست. مالزیایی ها هم مثل بقیه مردم فرش ایرانی را دوست دارند ولی مالایی ها بیشتر خریدار فرش ایران هستند.

 

تهیه و تلخیص از : دکوراسیون فرش آنلاین

منبع: مجله توریست مالزی